Historia Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Warce
Przed wojną w Warce funkcjonowały dwie biblioteki: Miejska oraz Biblioteka „Polskiej Macierzy Szkolnej”. Ich zbiory przepadły podczas okupacji hitlerowskiej.
Utworzeniem nowej biblioteki po wojnie zajął się Klub Sportowy „Pilica”. Zebrali to, co ocalało z pożogi wojennej, zorganizowali zbiórkę wśród mieszkańców Warki, a część książek zakupili za własne pieniądze. Biblioteka liczyła 300 woluminów.
19 stycznia 1946 roku utworzono Bibliotekę Miejską w Warce, na rzecz której Klub przekazał cały swój księgozbiór. Biblioteka rozwijała się szybko. W 1950 roku posiadała 1361 woluminów, z których korzystało 130 czytelników, a w 1960 roku – 5108 książek i 593 czytelników. Do 1967 roku prowadziła ją Pani Maria Kaczyńska. Książki przechowywane były w ciemnych szafach, zamykanych na kłódkę. Czytelnicy nie mieli do nich dostępu. Mogli sobie wybrać coś do poczytania z zeszyciku, gdzie były wypisane obok autorów tytuły książek. Wybraną pozycję podawała bibliotekarka. Nie musiała jej szukać – na pamięć wiedziała, na której półce, co stoi.
Zmiany nastąpiły dopiero w 1967 roku, kiedy placówkę objęła Pani Maria Głowacka-Wysocka. Kupiono typowe regały biblioteczne i opracowano katalogi szufladkowe. Czytelnicy uzyskali wolny dostęp do półek. W 1973 roku został otwarty oddział dziecięcy, który poprowadziła Pani Krystyna Cyngot.
W roku 1976, ogłoszonym Rokiem Bibliotek i Czytelnictwa, odbył się w Warce Sejmik Bibliotekarzy. Spotkali się wówczas kierownicy z całego województwa, by podzielić się swoimi doświadczeniami o problemami. Przy okazji poznali również miasto.
1 stycznia 1978 roku bibliotekę przemianowano na „Miejsko-Gminną Bibliotekę Publiczną”. W jej skład weszły trzy filie biblioteczne: w Grzegorzewicach, Nowej Wsi i Klonowej Woli oraz 21 punktów bibliotecznych. W sumie były to: 29 063 książki i 3 239 czytelników.
Po licznych przemianach i przeprowadzkach, 2 lutego 1992 roku Biblioteka stała się częścią Ośrodka Kultury, Sportu i Wypoczynku w Warce (OKSiW). Okres ten nie był najszczęśliwszy w dziejach Biblioteki. Brak środków finansowych na działalność, czy zakup książek. 1 lutego 2004 roku Rada Miejska w Warce podjęła uchwałę o likwidacji filii bibliotecznej w Grzegorzewicach, natomiast z dniem 31 grudnia 2004 roku została zlikwidowana filia w Klonowej Woli.
Szczęśliwie dla dalszych losów biblioteki ta sama Rada Miejska podjęła uchwałę o zmianie formy organizacyjnej działalności kulturalnej prowadzonej przez Gminę Warka. Tym samym, Biblioteka stała się odrębną, gminną instytucją kultury o nazwie „Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Warce”. Rozpoczął się wówczas nowy etap w historii biblioteki.
Patron Biblioteki – Ksiądz Marceli Ciemniewski
Ksiądz Marceli Ciemniewski urodził się 3 stycznia 1862 roku w Warszawie, w parafii św. Aleksandra, w rodzinie szlacheckiej, z rodziców Eugeniusza i Honoraty z Janczewskich. Ojciec był nauczycielem historii i języków obcych – stąd podstawową naukę edukacyjną utrzymał w domu rodzinnym. Po ukończeniu Seminarium Duchownego w 1884 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Posługę duszpasterską rozpoczął w zakładzie poprawczym w Studzieńcu k. Mszczonowa, a od 4 lutego 1897 roku został proboszczem w parafii p.w. św. Mikołaja Biskupa w Warce. W czasie pracy duszpasterskiej otrzymał godności duchowne: Kanonika Warszawskiej Kapituły Metropolitarnej (Prałata 1907) i asesora w Kolegium Rzymskokatolickim w Petersburgu (1910-1913). Był inicjatorem wielu przedsięwzięć, między innymi takich jak: restauracja kościoła św. Mikołaja Biskupa w Warce (1907), założenie Komitetu Opieki nad Rodzinami żołnierzy I Wojny Światowej, biblioteki (1913). Ksiądz Marceli Ciemniewski był wielkim orędownikiem upowszechniania szkolnictwa i oświaty na terenie Warki. Nie szczędził na te cele własnych i parafialnych pieniędzy. Na uroczystości ukończenia po raz pierwszy w dziejach Warki siedmioletniej szkoły powszechnej przez 17-tu uczniów, 29 czerwca 1924 roku, składając życzenia powiedział m. in.:
„(…) podstawą nauki są dobre obyczaje i wychowanie”, a także „(…) tylko człowiek dobry może użyć wiedzy przez siebie zdobytej dla własnego i drugich dobra”.
Z jego inicjatywy i pod jego nadzorem w latach 1913-1927 działało przedszkole (ochronka) w budynku poklasztornym. Był organizatorem pięcioletniego progimnazjum o profilu klasycznym, gdzie wykładał łacinę, grekę i etykę. Ksiądz Marceli Ciemniewski był również inicjatorem powstania w 1924 roku szkoły zawodowej, która mieściła się przy ul. Franciszkańskiej w Warce. Jego zainteresowania historyczne przyczyniły się do powstania pierwszej monografii o Warce, w której opisuje znaczące wydarzenia z przeszłości miasta i historii Polski. „Działko”, jak je sam nazywa, nosi tytuł „Dzieje Miasta Warki”, wydane w 1924 roku – oparte jest na nieistniejących już dzisiaj dokumentach świeckich i kościelnych, dokumentach znajdujących się w archiwach historycznych, z dawnych legend i podań ludowych.
Jako proboszcz był wysoko ceniony i lubiany przez społeczność warecką, propagujący wśród wiernych model pobożnego i moralnego życia rodzinnego. Był żarliwym obrońcą Kościoła Katolickiego przed ruchami socjalistycznymi oraz krytykował nieuczciwe praktyki i sposoby działalności handlowej i rzemieślniczej Żydów.
Zajmował się też działalnością publicystyczną, pisał artykuły i zamieszczał je w „Przeglądzie Katolickim”. Jego znaczącym dziełem publicystycznym jest rozprawa pt.: „Kiedy nastąpi koniec świata? Rzecz osnuta na Piśmie Świętym i podaniu” (Warszawa, 1906).
Ksiądz Marceli Ciemniewski był także wydawcą i redaktorem pierwszej wareckiej gazety lokalnej „Gawędy Wieczorne”. Był to tygodnik wydawany w niedzielę, a ukazywał się on w latach 1924-1926 i zawierał m. in.: gawędy, legendy, baśnie ludowe i opowiadania ukazujące przeszłość narodową, uczące miłości do Boga i Ojczyzny. Ukazywał wady i przywary ówczesnego społeczeństwa, takie jak pijaństwo, złodziejstwo, bandytyzm, rozpustę, wulgarność języka, gry hazardowe, próżniactwo i temu podobne.
Ksiądz Marceli Ciemniewski jest postacią szczególną, której Warka bardzo wiele zawdzięcza. Jego wielkie zaangażowanie w życie religijne i społeczne przyczyniło się do rozwoju nauki i oświaty, a jego badania historyczne służą kolejnym pokoleniom w poznawaniu przeszłości miasta i regionu, uczą miłości do Ojczyzny i szacunku dla przeszłych pokoleń. Są również elementem wychowania patriotycznego.
Ksiądz Marceli Melchior Baltazar Ciemniewski zmarł 28 marca 1927 roku w Warce i został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Uchwałą Nr XXIV/165/12 Rady Miejskiej z dnia 30 kwietnia 2012 roku, Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Warce otrzymuje imię Księdza Marcelego Ciemniewskiego. Uchwała weszła w życie 8 maja 2013 roku – w setną rocznicę założenia przez księdza biblioteki parafialnej.